Paweł Edmund Strzelecki (1797 - 1873)

Born 20 Jul 1797 in Głuszyn

Ancestors

Died 6 Oct 1873 at age 76 in London

Problems/Questions Profile manager: Jakub Zaborowski [send private message]

Biography

Paweł Strzelecki is Notable.

Paweł Strzelecki was an Australian explorer.

Paweł was born in 1797. Paweł is the child of Franciszek Strzelecki and N Raczyńska. Paweł passed away in 1873. ^[1]

He was a famous explorer in Australia. The following extracts relate to his time in Australia:-

In August 1839 he told Adyna Turno that he planned a geological survey of the country, and in December, after a visit to the Bathurst-Wellington district, stated to the geologists, W. B. Clarke and J. D. Dana, that the local mineralogy was 'very tame', a surprising statement in the light of later events. The field-work for his geological map took him in zigzags across New South Wales, and to the Australian Alps, where alone he ascended what he considered the highest peak, calling it after the Polish democratic leader, Tadeusz Kosciuszko. Thence he and his party travelled through Gippsland, partially crossed previously by McMillan, and arrived at Westernport weary and starving. Strzelecki then went to Van Diemen's Land, where he became a close friend of the Franklins and did important work as explorer, geologist, and scientific farmer, and like the earlier Lhotsky made analyses of coal deposits. He left Sydney for Singapore in April 1843, reached London in October, and found most of his private means lost in a French bank failure. He invested what remained in an annuity and seems to have found work; he lived as a well-to-do man.

There is a statue dedicated to his memory in Jindabyne, New South Wales, Australia. The Strzelecki Track and Desert in South Australia were named after him, as well as the Strzelecki Ranges in Victoria and the Strzelecki National Park on Flinders Island.

Biography in Polish

Paweł Edmund Strzelecki (ur. 20 lipca 1797 w Głuszynie k. Poznania, zm. 6 października 1873 w Londynie) – polski podróżnik, geolog, geograf, badacz i odkrywca. Spis treści [ukryj] 1 Życiorys 2 Upamiętnienie 3 Odznaczenia i wyróżnienia 4 Przypisy 5 Bibliografia 6 Linki zewnętrzne 7 Przypisy Życiorys[edytuj]

Paweł Edmund Strzelecki urodził się w Głuszynie (obecnie część Poznania) w rodzinie zubożałego szlachcica herbu Oksza. Jego ojciec Franciszek Strzelecki pochodził prawdopodobnie ze wsi Strzelce Wielkie, będącej niegdyś własnością Mikołaja Wątróbki Strzeleckiego, leżącej w widłach Wisły i Sanu na Nizinie Sandomierskiej. Studiował geografię i geologię w Heidelbergu i Edynburgu (informacja nie zweryfikowana). Jego matka nazywała się Anna Raczyńska. Od dzieciństwa marzył o podróżach. Zakochał się w Adynie (Aleksandryna Katarzyna Turno), lecz pan Turno odmówił mu ręki swej córki. Na wschodzie kraju przez kilka lat zarządzał wielkimi majątkami księcia Franciszka Sapiehy, zbierając kapitał na swe zamierzone podróże. W latach 1812-1816 zniknął z rodzinnego domu, a odnalazł go przypadkiem w Krakowie jego starszy brat Piotr, wracający z kampanii napoleońskiej. Po śmierci Franciszka Sapiehy w 1829 Strzelecki otrzymał wielki majątek, który pozwolił mu na późniejsze wieloletnie podróże po całym świecie. Niektóre źródła podają, że w obawie przed represjami po upadku powstania listopadowego w 1831 Strzelecki opuścił Polskę. Nieszczęśliwy finał romansu z Adyną, a zwłaszcza ich nieudana wspólna ucieczka, skłoniły Pawła do wyjazdu z kraju. W 1834 wyruszył z Liverpoolu w 9-letnią podróż dookoła Ziemi. W trakcie tej podróży: 1834-1835 prowadził wielotematyczne badania przyrodnicze w Ameryce Północnej (Appalachy, Floryda, Meksyk). Najważniejsze odkrycia z tego okresu to złoża rud miedzi w Kanadzie (nad jeziorem Ontario). W Ameryce Południowej badał natomiast tamtejsze wulkany i złoża surowców mineralnych (Argentyna, Peru, Ekwador). 1836 prowadził badania geologiczne i obserwacje meteorologiczne w Ameryce Południowej (Brazylia, Urugwaj, Chile). w roku 1838 kontynuował badania na Hawajach i wyspach Polinezji. lata 1839-1843 to okres eksploracji Australii, Nowej Zelandii i Tasmanii. Podczas pobytu w Australii zbadał najwyższe pasmo górskie tego kontynentu – Wielkie Góry Wododziałowe, a jego najwyższy szczyt nazwał na cześć przywódcy insurekcji Górą Kościuszki (Mt. Kosciuszko). Po południowo-wschodniej stronie gór odkrył krainę, nazwaną przez siebie Gippsland. Okazało się też, że odkryta przez niego dolina Latrobe obfituje w pokłady węgla brunatnego, ropy naftowej i złota. Strzelecki opracował też szczegółową i pierwszą tak dokładną mapę geologiczną Nowej Południowej Walii i Tasmanii. W 1843 (październik) powrócił do Europy, a dwa lata później wydał w Londynie pierwszą naukową książkę o Australii: "Fizyczny opis Nowej Południowej Walii i Ziemi van Diemena". Był członkiem The Royal Society of London (od 1853). Strzelecki zmarł w 1873 w Londynie na raka wątroby[1] i został pochowany na cmentarzu Kensal Green. W 1997 jego prochy sprowadzono do kraju i złożono w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu. Upamiętnienie[edytuj]

Pomnik Pawła Edmunda Strzeleckiego w Jindabyne wykonany przez rzeźbiarza Jerzego Sobocińskiego w 1988 roku.

Tablica na szczycie Góry Kościuszki upamiętniające zdobycie jej przez Strzeleckiego Jego nazwiskiem nazwano w Australii pasmo górskie, 2 szczyty, jezioro, rzekę i miasteczko Góry Strzeleckiego (Strzelecki Ranges) – Wiktoria Góra Strzeleckiego (Mount Strzelecki) – 636 m n.p.m. – Terytorium Północne Góra Strzeleckiego (Strzelecki Peak) – 756 m n.p.m. – Wyspa Flindersa Rzeka Strzeleckiego (Strzelecki Creek) – 190 km dł. Australia Południowa Pustynia Strzeleckiego (Strzelecki Desert) – na zachód od jeziora Eyre. Rezerwat Przyrody Strzeleckiego (Strzelecki Regional Reserve) w obszarze Pustyni Strzeleckiego. Miasteczko "Strzelecki" W północnej Kanadzie znajdziemy też Zatokę Strzeleckiego Paweł Edmund Strzelecki jest patronem 26 Łódzkiej Drużyny Harcerzy oraz III Szczepu Harcerskiego z Siemianowic W 1997 Narodowy Bank Polski wyemitował komplet monet upamiętniający dwusetną rocznicę urodzin Strzeleckiego. W 2002 w Perth, stolicy stanu Zachodnia Australia powstała organizacja polonijna Mt. Kosciuszko Inc, której celem jest przybliżenie zarówno postaci P.E. Strzeleckiego jak i jego osiągnięć w dziedzinie odkryć geograficznych na terenie Australii. Jest też jednym ze sponsorów ogólnoaustralijskiego konkursu pod nazwą National History Challenge. W 2004 zorganizowana została wyprawa śladami Strzeleckiego. W ciągu 2 miesięcy jej uczestnicy przejechali ponad 15 tys. kilometrów w poszukiwaniu nazw i miejsc związanych z tym słynnym Polakiem. Reportaż z wyprawy został opublikowany w polskiej edycji magazynu National Geographic (marzec 2005). Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj]

Jako zasłużony podróżnik i odkrywca został uhonorowany wysokimi odznaczeniami oraz medalami angielskimi. 1846 Royal Geographical Society przyznaje mu Gold Founder's Medal (Złoty Medal Odkrywców). 1849 uhonorowany jako jeden z pierwszych cywili Orderem Łaźni 1860 Uniwersytet Oksfordzki przyznaje mu honorowy doktorat prawa cywilnego. 1869 Królowa Wiktoria nadaje mu tytuł Rycerza Orderu św. Michała i św. Jerzego. Przypisy

↑ Artykuł z "Pulsu Polonii". Bibliografia[edytuj]

Irena Gieysztorowa "Polscy podróżnicy", [w:] "Wkład Polaków do kultury świata", red. M. Krępiec, Lublin 1973 Lech Paszkowski Sir Paul Edmund de Strzelecki. Reflections of his life Melbourne, Australian Scholary Publishing, 1997. Wacław Słabczyński Paweł Edmund Strzelecki. Pisma wybrane PWN Warszawa 1960 No more info is currently available for Paweł Strzelecki. Can you add to this biography?

Sources

• Jakub Zaborowski, firsthand knowledge. Click the Changes tab for the details of edits by Jakub and others.

• http://adb.anu.edu.au/biography/strzelecki-sir-paul-edmund-de-2711

• http://en.wikipedia.org/wiki/Paweł_Strzelecki

Acknowledgements

1. ↑ Entered by Jakub Zaborowski, Oct 30, 2012

• Updated by Veronica Williams 04:20, 7 March 2014 (EST)